Onder het thema ‘Trots op onze gilden’ staan in de onlangs verschenen ‘De Gildetrom’ artikelen over kunstwerken die gemaakt zijn door en/of over schuttersgilden in Brabant. Voor degenen die dit magazine niet in de bus krijgen staat hieronder de bijdrage vanuit Oirschot.
Samenleven is een kunst. Een kunst die leden van schuttersgilden beheersen en vrijwel dagelijks beleven. Immers samenzijn, samen doen, samenwerken, samen strijden, samen plezier maken enz. is het normaal van broederschap. Een mooi voorbeeld van samenwerken, samen doen binnen en tussen de vier Oirschotse gilden is het gildemonument op de groenstrook die de gildewijk in Oirschot scheidt van de doorgaande Kempenweg. Een onmiskenbaar aan het schuttersgilde verbonden kunstwerk, onthuld zo’n veertig jaar na de voltooiing van de woonwijk met straatnamen verbonden aan het gildeleven.
Het idee
In 1999 begint Toon van Overdijk, toen hoofdman van Gilde St. Sebastiaan, een verkenning naar het realiteitsgehalte van zijn idee voor een gildemonument in Oirschot. Hij zag in tal van steden en dorpen zo’n monument, maar niet in de ‘gildehoofdstad’ van Brabant, het centrum van het Kwartier van Oirschot. Een dorp met vier actieve schuttersgilden en dan geen gildemonument! Dat kon niet waar zijn, vond hij.
Eerst zijn eigen gildebroeders gepolst over het idee en meteen daarna de andere drie gilden in Oirschot: St. Joris, Sancta Barbara en Broederschap Onser Lieve Vrouwe. Hij proefde enthousiasme en smeedde direct het ijzer (het materiaal van het latere het monument?) met de instelling van een werkcomité waarin de vier gilden waren vertegenwoordigd. Toen het plan concreter was, werd een stichting opgericht met als enige doelstelling: het realiseren van een gildemonument.
Ontwerpfase
Het is inmiddels 2001 als beeldend kunstenaars, lid van de Oirschotse kunstenaarsvereniging Platoo, worden gevraagd een ontwerp in te dienen. Van de zes ingediende ontwerpen kreeg dat van Harrie van Beek de voorkeur van de gilden en van de gemeentelijke adviescommissie voor beeldende kunst.
Het ontwerp omvatte vier meter hoge van cortenstaal gemaakte beelden van 4 gildebroeders, met van elk Oirschotse gilde een kenmerkend attribuut of functie. Het monument bestaat uit: een kruisboogschutter (gilde St. Sebastiaan), een tamboer (St Joris), een vendelier (Broederschap Onser Lieve Vrouwe) en een standaardrijder (Sancta Barbara).
De Plaats
Het is een, in elk opzicht, groot kunstwerk geworden. Er was behoorlijk wat ruimte voor nodig om het tot zijn recht te laten komen. Aanvankelijk viel het oog op het net nieuwe winkelcentrum ‘De Poort’. Maar daar was al een ander kunstwerk gepland.
In goed overleg met de gemeente werd voor een andere, en misschien wel betere, plaats gekozen: het plantsoen tussen de straat Kruisboog en de Kempenweg, aan de rand van de gildewijk, het kan niet passender. Een woonwijk met straatnamen vernoemd naar de 4 gilden en met namen van verschillende gildefuncties en attributen zoals ‘Hopmanstraat’, ‘Vendelierstraat’ en ‘Blazoen’.
Onthulling
Op zaterdag 24 september 2005 was het zover. De 4 gilden stelden zich op in de naar hen vernoemde straat om op te trekken naar de plaats van het monument. Elk gilde onthulde die dag zijn ‘eigen’ monument.
Tijdens de onthulling voerden de initiatiefnemer, hoofdman en tevens voorzitter van de stichting Toon van Overdijk, de kunstenaar Harrie van Beek en toenmalig burgemeester Frits Speetjens het woord.
En hoe kan het ook anders: ter afsluiting van de plechtigheid was er bier mede als opmaat naar de kermis, die ’s avond van start ging.
En dit nog
Tijdens het proces naar het gildemonument ontstond nog een idee. Van mevrouw N. van Kessel-van Nunen kwam het idee om een boekwerkje te samen te stellen van en over de bestaande kunstwerken in de gemeente Oirschot. Dit boekwerkje werd tegelijk gelanceerd met de onthulling van het gildemonument. Een waardevol aanvulling op het dankzij met het in ere houden van gildewaarden tot stand gekomen monument.
Alles begint bij een gedachte. Dus er is helemaal niets mis mee om gedachten te hebben die je trots maken. De eerste weg naar je trots voelen, begint bij het weten dat je ergens trots op mag zijn. Dus begin met het bedenken van dingen waar jij trots op wilt zijn. Wij zijn trots op ons gilde en op het Oirschots gildemonument.
