De term gemeentepils wordt gebruikt voor kraanwater. Gemeentepils bevat dus geen alcohol en is zeker niet de lekkerste pils. Maar goedkoop is het wel en het is beschikbaar als je er zin in hebt. Gezien de huidige stijgende prijzen van pils en bier, is het wellicht een, zij het niet zo lekker, alternatief voor de alcoholische variant. Maar hoe komen we eigenlijk aan de term ‘gemeentepils’? Er is een drietal verklaringen.
1. De politieke
De politieke oorsprong van de term gemeentepils is er een van. Volgens deze uitleg zou de term ontleend zijn aan ambtenaren, die zuinig waren met het uitdelen van consumpties. Gaven ze drankjes weg, dan moest dit zo goedkoop mogelijk zijn en werd het soms water in plaats van wat lekkers.
2. De humoristische
Volgens een andere verklaring is gemeentepils ontstaan toen in Nederland voor het eerst waterleidingen aangelegd werden voor particulieren. Amsterdam en Utrecht hoorden bij de eerste plaatsen die van een waternetwerk voorzien werden. Vanaf dat moment kwam niet alleen bier en pils meer uit een tapkraan, maar ook water voor de consument. Volgens deze uitleg is toen de term gemeentepils bedacht als grappig synoniem voor leidingwater.
3. De economische
De eerste waterleiding werd in ons land aangelegd in 1853 en was in handen van de Amsterdamsche Duinwater-Maatschappij. Amsterdammers konden bij dit bedrijf voor 1 cent een emmer water kopen. Hierna breidde het leidingnetwerk uit, waarbij bierbrouwers tot de eerste beroepsgroep behoorden die een eigen waterleiding kregen. Mogelijk is dit een verklaring voor de herkomst van ‘gemeentepils’.
De oudste vermeldingen van de term gemeentepils in de Nederlandse taal stammen volgens etymologen uit de tijd van de Eerste Wereldoorlog. De vroegste bekende vermelding van het begrip, komt uit december 1922, waar de Leeuwarder Courant meldt dat het woord gemeentepils tijdens de wereldoorlog is ontstaan.
