“De enige manier om tradities levensvatbaar te houden, is door ze opnieuw te ontdekken”

Algemeen
Binnen het gilde staat broederschap centraal. Dit is omgeven door een waaier van tradities, ceremonies en rituelen. Dat de tradities, ceremonies en rituelen van de Brabantse schuttersgilden maatschappelijke betekenis hebben, is onderkend. Ze zijn daarom in 2013 aangemerkt als immaterieel cultureel erfgoed.

Belangrijke tradities en hun functie
Een traditie is een gewoonte of gebruik die van de ene op de volgende generatie overgaat. Binnen schuttersgilden leven heel oude tradities. Er is een aantal tradities die alle schuttersgilden levensvatbaar houden. De rituele en ceremoniële invulling verschilt echter per gilde. De volgende 5 tradities zijn bij deze gilden terug te vinden:
KONINGSCHIETEN met de functie om via een wedstrijd de positie in te vullen van hoofd van de schutters.
 PATROONSHEILIGE en TEERDAG met de functie het geven van eerbetoon aan de patroonheilige St. Sebastiaan en potverteren.
BEGRAVEN MET GILDE-EER met de functie het waardig afscheid nemen van een medebroeder.
VENDELEN met de functie het aangeven van de plaats waar de leiding is; anno nu is de functie vooral het geven van eerbetoon aan kerkelijk en wereldlijk gezag.
TAMBOEREN met de functie het communiceren tussen leiding en de groep en ordehouden; heden ten dage met name het begeleiden en aankondigen van het gilde.
STANDAARDRIJDEN met de functie om de weg vrij te maken voor het gilde dat eraan komt.

Samen zijn, samen doen

“Ik ben omdat wij zijn”. Duidelijker kun je haast niet verwoorden dat wij mensen verbonden zijn met andere mensen.
Jette Janssen schreef in haar proefschrift ‘De deugd van broederschap’ (2009): “Binnen een gilde is broederschap de hoogst te bereiken vorm van sociaal kapitaal”. Dit verdient enige toelichting.

Sociaal kapitaal is: het totaal aan hulpmiddelen beschikbaar voor (individuen in) een gemeenschap om de sociale organisatie vorm te geven.
Belangrijke elementen van sociaal kapitaal zijn sociale relaties, groepslidmaatschap, formele en informele sociale netwerken, gedeelde normen, vertrouwen, wederkerigheid
en inzet voor de gemeenschap. Deze hulpmiddelen vinden een voedingsbodem in bijvoorbeeld gemeenschapsactiviteiten, sociale steun en participatie.
Het draait dan om onderlinge verbondenheid, steun en broederschap. Dus om de kern van Gilde Sint Sebastiaan.

Wat doen wij daaraan in de praktijk?
We geven dit inhoud en vorm door regelmatig samen te komen, samen te schieten met de kruisboog op wip, samen te kletsen, samen activiteiten initiëren en samen deelnemen aan festiviteiten al dan niet samen met zustergilden, samen projecten uitvoeren gericht op en voor de Oirschotse gemeenschap. Er is veel ruimte voor de leden om hieraan op zijn eigen wijze invulling te geven.

Verbroederen door festiviteiten
Er is een aantal typische gildefestiviteiten:
* Kringdag
Brabantse gilden zijn georganiseerd in 6 kringen die samen een federatie vormen. Elke kring streeft ernaar om jaarlijks een zogenaamde kringdag te hebben. Liefst twee per jaar. Zo’n dag van gezellig samenzijn en vol met wedstrijden tussen de gilden van de kring, organiseert een van de bij de kring aangesloten gilde aan de hand van de afspraken en richtlijnen die in de betreffende kring gelden. Een kringdag kent vaste onderdelen zoals: een mis, een optocht, een massale opmars en wedstrijden in alle disciplines. Leden van ons gilde worden geacht hieraan deel te nemen.
* Vrij gildefeest
Een gilde kan ook een vrij gildefeest houden. Het karakter daarvan is hetzelfde als van een kringdag. De belangrijkste verschillen zijn dat a) het organiserende gilde  niet is gehouden aan afspraken en richtlijnen en b) zelf bepaald welke gilde binnen en buiten de eigen kring worden uitgenodigd.
* Landjuweel
Een heel bijzonder en nog indrukwekkender feest is een landjuweel. Het organiseren van een landjuweel is een hele klus en ook kostbaar. Het is daarom niet vreemd dat dit maar eens in 5 tot 10 jaar voorkomt. Aan een landjuweel nemen tussen de 100 en 150 gilden gilden uit Nederland en Vlaams-Brabant  deel.  Het programma moet aan bepaalde regels voldoen en kent vaste onderdelen: een optocht, wedstrijden in vendelen, trommen, schieten met geweer, kruisboog en handboog, en er zijn wedstrijden in standaardrijden. In 1980 had Oirschot een landjuweel. Dit landjuweel is  door ons samen met andere gilden in Oirschot georganiseerd. Het was een geweldig festijn en een geslaagde promotie van Oirschot. Voor meer informatie, klik op:  https://www.ed.nl/kempen/landjuweel-was-een-enorme-boost-voor-oirschot~a9ad74bf/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
* Europees koningschieten
Het Europees koningschieten is eens in de drie jaar. Het is nog meer dan een landjuweel een gigantisch spektakel, waaraan gilden uit vele Europese landen meedoen. In 2018 waren er 490 schuttersgilden en 55.000 toeschouwers aanwezig.  In 2022 is dit grootse treffen in de plaats Deinze, België en 3 jaar later (2025) in Mondsee, Oostenrijk.

Ons “uniform”, het gildepak

Naast de bovenstaande tradities die alle schuttersgilden kennen, heeft elk gilde ook hele eigen tradities. Eentje daarvan betreft de kleding.
Vanaf 1973 dragen de leden van Sint Sebastiaan allemaal dezelfde kleding bij bepaalde gelegenheden. In onze Caert staat wat deze kleding, het zogenaamde gildepak, ook wel ‘vol ornaat’ genoemd, is. In de Caert staat een aantal gelegenheden  waarbij het dragen van het gildepak verplicht is. Het gildepak, vol ornaat is:

• Jacquet bestaande uit een lange zwarte jas met rond weggesneden voorpanden en een gestreepte broek (grijs/zwart) zonder omslag
• Wit overhemd
• Gildestropdas beschikbaar gesteld door het gilde
• Zwart vest (gillet)
Hoge zwarte hoed
• Zwarte (bij voorkeur gladde) schoenen
• Grijze kousen
• Sjerp beschikbaar gesteld door het gilde, gedragen over de rechterschouder
Bij koud weer kan over het gildepak een zwarte of donkere jas wordt gedragen en bij regen is een zwarte paraplu toegestaan. Voor sommige leden met een speciale functie (bijvoorbeeld tamboer, vendelier) gelden afwijkende kledingbepalingen. Sjerp en gildestropdas zijn eigendom van het gilde en dienen bij beëindiging van het lidmaatschap teruggegeven worden aan de rentmeester.

Voorgeschreven gelegenheden waarop we in het gildepak gaan, zijn: teerdag, koning- of kermisschieten, gildefeest, begrafenis van een lid van ons gilde.

Meer weten over de (historische) achtergrond van en hoe het gekomen is dat het dragen van het jacquet een van onze tradities is, klik op: Vol ornaat